ریشه رفتار با محیط زیست را باید در ارزشهای حاکم بر انسان مدرن جستجو کرد
حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمدحسین شریفی رئیس دانشگاه قم در اولین نشست علمی تغییر اقلیم و اثرات آن بر رخداد مخاطرات طبیعی که پیش از ظهر امروز سهشنبه 20 دیماه در دانشگاه قم برگزار شد، با اشاره به آیه 41 سوره روم "ظهر الْفساد فی الْبرّ والْبحْر بما کسبتْ أیدی النّاس لیذیقهمْ بعْض الّذی عملوا لعلّهمْ یرْجعون" عنوان کرد: امروزه بیش از هر عصر دیگری، بحرانهای بزرگ زیستمحیطی گریبانگیر زمین شده است، انسان، به ویژه در دو قرن گذشته با طبیعت و محیط زیست رفتاری نامناسب داشته است، در صورت تداوم این رفتار، به زودی شاهد از بین رفتن طبیعت و محیط زیست و در نتیجه، نابودی انسان خواهیم بود؛ زیرا زندگی انسان بدون طبیعت و محیط زیست روی کرة خاکی ناممکن است.
وی با بیان اینکه در اواخر قرن بیستم در سال 1992 دو کار عمده در حوزه محیط زیست صورت گرفت، افزود: کنفرانس بینالمللی ریودوژانیرو با عنوان «کنفرانس سران زمین» و با موضوع «محیط زیست و توسعه» با شرکت مقامات رسمی 181 کشور جهان بر گزار شد و در بیانیه نهایی شدت بحرانهای زیست محیطی و ضرورت تغییر رفتار انسان با محیط زیست را گوشزد کردند.
رئیس دانشگاه قم ادامه داد: در همان سال، ۱۶۰۰ نفر از دانشمندان مشهور جهان، در بیانیهای با عنوان «دانشمندان جهان به بشریت هشدار میدهند» اعلام کردند که "رفتارهای ویرانگر انسان معاصر به جایی رسیده است که ممکن است جهان زنده چنان دگرگون شود که دیگر نتواند حیات را، به شیوهای که برای ما آشناست، تأمین کند.
در قسمت دیگری از این بیانیه آمده است "اخلاق جدیدی لازم است. این اخلاق باید حرکت عظیمی برانگیزد، باید رهبران بیمیل و انگیزه، حکومتهای بیمیل و انگیزه و انسانهای بیمیل و انگیزه را وادارد تا تغییرات لازم را ایجاد کنند.
"حجت الاسلام و المسلمین دکتر شریفی با بیان این سوال که چرا کار انسان و طبیعت به اینجا رسیده است؟، گفت: پاسخ تا حدودی روشن است، توسعه افسارگسیخته صنعتی و اشتهای پایان ناپذیر دولتها و بخشهای خصوصی در بهرهبرداری از مواهب طبیعی و معادن زیرزمینی و جنگلها و مراتع و آبها و .... تولید گازهای گلخانه ای، مصرف بی حد و حصر سوخت های فسیلی و ... کار را به اینجا رسانده است.
وی اضافه کرد: اکنون سوال اینجاست چرا اینگونه شد؟ رفتارهای ما مبتنی بر ارزشهای ما هستند؛ و ارزشهای ما هم مبتنی بر نوع نگاه ما به عالم و آدم است. یعنی متاثر از جهان بینی ما هستند. بنابراین ریشه این رفتار با محیط زیست را باید در ارزشهای حاکم بر انسان مدرن و جهان بینی مدرن دید.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: نظام سرمایهداری غرب مبتنی بر بنیانهایی چون اصالت انسان، اصالت سود، اصالت لذت و اصالت آزادی است، بر اساس این اصول، انسان خود را در دستیابی به سود و لذت هر چه بیشتر، رها میبیند. ازاینرو، اگر گفته شود بحرانهای محیط زیستی، یکسره پیامد رفتارهای برخاسته از چنین اندیشهای است، سخن گزافی نیست. نابودی جنگلها و سبزهزارها، آلودگی آب، خاک، هوا و کاهش منابع طبیعی در کنار از دست رفتن ارزشهای والای الهی، معنوی و اخلاقی و افزایش انواع بزهکاریهای فردی و اجتماعی، ازدیاد انواع بیماریهای تنی، روانی و روانتنی، تنها نمونههایی از پیامدهای ناخوشایند این نوع نگرش است.