عضو هیأت علمی دانشگاه قم گفت: آمدن حضرت معصومه (س) به دیدار برادر در ظاهر برای خاطر دیدار ایشان بود اما در اصل برای حمایت از ولایت امام رضا (ع) راهی دیار ایشان شدند.

 دکتر عبدالله امیدی‌فرد در گفتگو با واحد خبر روابط‌عمومی دانشگاه قم، درخصوص ورود حضرت معصومه(س) به قم عنوان کرد: نام حضرت معصومه (س) «فاطمه کبری» بود؛ زیرا حضرت کاظم (ع) سه دختر به نام فاطمه داشتند که حضرت معصومه (س) بزرگتر از آنها بود و لقب «معصومه» را امام رضا (ع) بر ایشان نهاد همچنین  مادر آن حضرت بانوی بزرگواری به نام «نجمه» ‌خاتون بود. 

عضو هیأت علمی دانشگاه قم ادامه داد: در شرافت نسب حضرت معصومه (س) همین بس که ایشان دختر امام، خواهر امام و عمه امام هستند و از امام باقر(ع) و امام صادق (ع) در جلالت شأن ایشان، روایت وجود دارد لازم به ذکر است که آن حضرت از معدود امام زادگانی است که پنج معصوم در عظمت شأن او سخن گفته اند.

وی بیان کرد: درست است که روایات متعدّد و فراوانی در شأن شهر قم و اهالی آن وارد شده  به‌طور مسلّم اهمیت و مقام حضرت معصومه (س) به این جهت نیست که در قم مدفون گردیده اند؛ بلکه در میان فضائلی که قم داشت مهمترین فضیلت این است که حضرت معصومه (ع) را در خود جای داد.

دکتر امیدی‌فرد افزود: با توجه به این که حضرت معصومه(ع) در سال ٢٠١ ه. ق رحلت کردند عمر شریف حضرت حدود ٢٨ سال بود.

عضو هیأت علمی دانشگاه قم اضافه کرد: امام صادق علیه السلام در روایتی فرمودند آگاه باشید برای خدا حرمی است و آن مکه است، برای رسول خدا حرمی است و آن مدینه است، برای امیرالمؤمنین علی (ع) حرمی است و آن کوفه است و قم کوفه کوچک است بدانید که بهشت دارای ٨ در است که سه در آن از قم گشوده می شود، همچنین علامه مجلسی نقل می‌کند از اهل ری که ما خدمت حضرت صادق (ع) رسیدیم، گفتیم ما اهل ری هستیم، فرمود مرحبا به برادران ما از اهالی قم، گفتیم ما از اهالی ری هستیم! باز حضرت فرمود مرحبا به برادران ما از اهل قم، آن گاه فرمود برای خدا حرمی است و آن مکه است و برای رسول خدا حرمی است و آن مدینه است و برای امیرالمؤمنین (ع) حرمی است و آن کوفه است و برای ما حرمی است و آن شهر قم است، این حدیث ۴۵ سال قبل از ولادت حضرت معصومه (س) صادر شده است.

وی گفت: نجمه خاتون دو فرزند داشت یکی امام رضا (ع) و دیگری حضرت معصومه (س) بودند که امام رضا (ع) ٢۵ سال بزرگ‌تر از حضرت معصومه (س) بوده‌اند زیرا امام رضا (ع) در سال ١۴٨ به دنیا آمدند و حضرت معصومه (س) ١٧٣.

دکتر امیدی‌فرد ادامه داد: امام کاظم (ع) در سال ١٧٩ به بعد چند بار به دستور هارون زندانی شد، حضرت معصومه (س) در آن زمان دو ساله بود لذا تحت تربیت و سرپرستی حضرت رضا (ع) بودند.

عضو هیأت علمی دانشگاه قم افزود: امام کاظم (ع) به مسافرت رفته بودند جمعی از شیعیان حضرت برای پرسش چند سؤال به خانه ایشان در مدینه آمدند آن حضرت در خانه نبودند سؤال‌ها را در کاغذی نوشتند به اهل خانه دادند فردا برای خداحافظی آمدند دیدند حضرت معصومه (س) که حدود ۵-۶ سال داشت جواب همه سؤال‌ها را نوشته و به آن‌ها داد در مسیر به امام برخورد کردند امام وقتی جواب‌ها را دیدند سه بار فرمودند: فداها ابوها.

وی بیان کرد: در میان حدود ٣٧ فرزند حضرت کاظم علیه السلام فقط امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) از یک مادر، آن هم بانوی بزرگواری چون نجمه خاتون متولد شدند.

دکتر امیدی فرد اضافه کرد: مأمون عباسی در سال ٢٠٠ هجری قمری، با نامه‌ها و پیام‌های بسیار، حضرت رضا(ع) را به خراسان دعوت کرد، آن بزرگوار ناگریز از روی اکراه این دعوت را پذیرفت و با کاروانی که مأمون فرستاده بود به سوی خراسان آمد.

عضو هیأت علمی دانشگاه قم ادامه داد: یک سال بعد(سال ٢٠١) حضرت معصومه(ع) به شوق دیدار برادرش حضرت رضا(ع) عازم خراسان گردید ولی حقیقت این است که این هجرت معنی دار و عظیم حضرت معصومه(ع) برای حمایت از ولایت امام علی بن موسی الرضا(ع) و تقویت مسأله رهبری بود که در ظاهر به صورت سفر برای دیدار برادر عنوان می‌شد آن حضرت در این هجرت به ساوه رسیدند. در مورد سفر ایشان از ساوه به قم، مطالب مختلفی گفته شده است ولی در این باره بهترین و اصیل‌ترین مدارک، تاریخ قدیم قم است که در قرن چهارم نگاشته شده و مرحوم علامه مجلسی و محدث قمی و بزرگان از علما به آن اعتماد می‌کنند.

وی بیان کرد: آنچه که حسن بن محمد نویسنده "تاریخ قدیم قم" به گفته علامه مجلسی در بحارالانوار و محدث قمی در سفینه البحار در این باره نظر می دهد، چنین است که حضرت رضا(ع) به دعوت مأمون در سال ٢٠٠ هجری از مدینه به خراسان آمد و حضرت معصومه(ع) در سال ٢٠١ برای دیدار برادر از مدینه رهسپار خراسان شد ناگفته پیداست که در این سفر دور گروهی از برادران و خدمتکاران به همراه حضرت معصومه(ع) بوده‌اند وقتی که به ساوه رسیدند حضرت معصومه(ع) بیمار شد پرسید از این مکان تا قم چقدر راه است؟ عرض کردند ده فرسخ به خدمتکار دستور داده که به جانب قم رهسپار گردند، به این ترتیب به قم آمد و به منزل موسی بن خزرج بن سعد اشعری که از اصحاب امام رضا(ع) بود وارد شد.

دکتر امیدی‌فرد افزود: البته روایت صحیح تر این است که چون خبر ورود آن بانوی با عظمت حضرت فاطمه معصومه(ع) به آل سعد رسید همگی به اتفاق به استقبال او رفتند تا او را به قم دعوت کنند در میان آن‌ها موسی بن خزرج به کاروان حضرت معصومه(ع) رسید زمام شتر آن حضرت را گرفته و به طرف قم آمد و در منزل خود با کمال افتخار از آن بانو پذیرایی کرد ولی پس از ١۶ یا ١٧ روز آن بانوی ارجمند رخت از جهان بربست و پسران سعد را در سوگ خود نشانید.

عضو هیأت علمی دانشگاه قم ادامه داد: آری خاطر حضرت معصومه(ع) خیلی آزرده بود آرزوی دیدار پدر و برادر در دلش ماند و با دنیایی از ‎غم و اندوه با این جهان وداع گفت.

وی بیان کرد: در این چند روزی که حضرت معصومه(ع) در قم بود از فراق برادر می‌گریست ومحزون و غمگین بود در سرای موسی بن خزرج عبادتگاهی داشت که هنوز باقی است و هم اکنون آن مکان شریف با بنایی مجلل مشخص است و دارای حجره‌هایی است و به نام مدرسه ستیه در محله میدان میر قم معروف است.

دکتر امیدی‌فرد گفت: تقریباً قطعی است که حضرت معصومه(ع) ازدواج نکرد در این صورت این سؤال پیش می‌آید که سنت ازدواج مستحب مؤکد اسلامی است تا آنجا که رسول اکرم(ص) فرموده‌اند در اسلام در پیشگاه خدا بنایی برپا نشده که محبوب تر و عزیزتر از بنای ازدواج باشد ونیز فرمودند ازدواج سنت و برنامه من است پس کسی که از سنت من دوری کند از من نیست.

عضو هیأت علمی دانشگاه قم ادامه داد: در عصر امام باقر(ع) بانویی به خاطر ریاضت و کسب فضیلت ازدواج نمی‌کرد امام باقر(ع) به او فرمود اگر در ترک ازدواج فضیلتی به دست می‌آمد حضرت فاطمه(ع) سزاوارتر از تو بود که به‌خاطر کسب فضایل اخلاقی ازدواج نکند زیرا هیچ بانویی در کسب کمالات از فاطمه(ع) پیشی نگرفته است.

وی افزود: در پاسخ به این سؤال دو مطلب گفته شده که هر کدام یا یکی از آنها دلیل شایسته‌ای است که موجب ترک ازدواج حضرت معصومه(ع) شده است اول آنکه دختران امام کاظم(ع) به ویژه حضرت معصومه(ع) در سطحی از کمالات بودند که برای خود کفو و همسر مناسبی نیافتند تا با او ازدواج کنند امام کاظم(ع) به آنها سفارش کرده بود که با رأی و مشورت برادرشان حضرت رضا(ع) ازدواج کنند این سفارش و قرائن دیگر بیانگر این است که باید برای آن‌ها همسر مناسبی باشد همچنین در سراسر زمین از حضرت آدم گرفته تا هر انسانی بعد از او، همسر و همتای مناسبی برای فاطمه(ع) پیدا نمی‌شد.

دکتر امیدی فرد اضافه کرد: مسئله دوم این است که ترس و وحشت حکومت پر از خفقان و اختناق هارون به گونه‌ای بود که کسی جرأت نمی‌کرد با دختران امام کاظم(ع) ازدواج نماید و داماد آن حضرت شود زیرا دامادی آن حضرت از نظر دستگاه طاغوتی هارون موجب خطر شدید برای آن داماد می‌شد به این ترتیب حضرت معصومه(ع) و بعضی از خواهرانش از ازدواج صرف نظر کردند در ضمن نباید این مطلب را از نظر دور داشت که امام کاظم(ع) در زندان به سر می برد و اطلاع امام رضا(ع) از آینده در مورد شهادت پدر، و هجرت اجباری او به خراسان شاید دلیل دیگری برای ترک ازدواج حضرت معصومه(ع) باشد و این نیز از مصائب و رنج‌های روزگار نسبت به خاندان نبوت است که ستمگران کینه توز با ایجاد شرایط نامساعد آن‌ها را از مواهب زندگی محروم ساختند.

عضو هیأت علمی دانشگاه قم بیان کرد: پس از انتقال به قم و وفات حضرت معصومه (ع) پیکر مطهر ایشان را غسل داده کفن کردند و به محل حرم فعلی آوردند تا به خاک بسپارند.

وی ادامه داد: زمینی که هم‌اکنون مرقد مطهر حضرت معصومه (ع) و صحن و سرای آن حضرت در آن جای دارد در عصر ورود حضرت معصومه (ع) به قم به نام باغ بابلان خوانده می‌شد که از باغ های موسی بن خزرج بود. در آنجا اشعری ها سردابی حفر کردند ولی نمی دانستند چه کسی باید حضرت را در قبر بگذارد که ناگاه از جانب صحرا دو نفر سوار نقاب‌دار پیدا شدند وقتی به نزدیک رسیدند از مرکب خود پیاده شده و بر جنازه حضرت معصومه (ع) نماز خواندند سپس داخل سرداب شده و جنازه را دفن کردند آن گاه بیرون آمده و رفتند و کسی نفهمید آنها چه کسی بودند این قضیه دلالت بر کرامت و شرافت آن حضرت دارد.

دکتر امیدی‌فرد افزود: در روز ١٠ یا ١٢ ربیع الثانی سال ٢٠١ رحلت کردند و حضرت رضا در سال ٢٠٣ شهید شدند، دو سال بعد از حضرت معصومه (س)، آن زمانی که دختران هارون الرشید از لباس های زر بافت استفاده می‌کردند و در ناز و نعمت بودند پدر حضرت معصومه (س) در سیاه چال در زندان بود و دختران موسی بن جعفر (ع) چادر به تعداد برای نماز اول وقت نداشتند و نوبتی نماز می‌خواندند.

عضو هیأت علمی دانشگاه قم بیان کرد: محل دفن حضرت مشهور به بابلان از باغ های موسی بن خزرج اشعری بود بعد از غسل و کفن حضرت سردابی حفر کردند که حضرت را در آن دفن کنند اختلاف شد که چه کسی حضرت را به خاک سپارد گفتند سیدی پرهیزکار و پیر به نام قادر را خبر کنند به دنبال او رفتند ولی ناگاه از جانب صحرا دو نفر سوار نقابدار پیدا شدند وقتی نزدیک شدند بر پیکر حضرت نماز خواندند سپس داخل سرداب شدند و جنازه را دفن کردند و بیرون آمدند و رفتند و کسی نفهمید که آنها چه کسی بودند.

وی ادامه داد: غالباً زیارت نامه امامزاده ها از ناحیه معصوم وارد نشده است بلکه کلماتی است که علما و بزرگان با استفاده از احادیث برای زیارت آن‌ها تنظیم کرده‌اند به همین جهت قرائت فاتحه برای امامزادگان سفارش شده است.

دکتر امیدی‌فرد در پایان تصریح کرد: زیارت نامه حضرت معصومه (ع) مانند زیارت‌نامه‌های ائمه (ع) از کلمات نورانی معصومان (ع) بوده و جزو احادیث محسوب می‌‌شود همچنین از امام رضا (ع) دو زیارت‌نامه برای حضرت معصومه (س) روایت شده است و این حاکی از مقام والای آن بانوی بزرگ است.