مصطفی فضائلی، دبیر علمی همایش «حقوق بین‌الملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه»، در گفت‌وگو با ایکنا، گفت: همایش بین‌المللی آنلاین، حقوق بین‌الملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه، به میزبانی گروه حقوق بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم، در روزهای ۲۱ و ۲۲ مهرماه برگزار خواهد شد؛ مهلت ارسال آثار و مقالات نیز از سوی شورای سیاستگذاری این همایش تا ۲۰ شهریورماه ۱۴۰۰ تمدید شد و علاقه‌مندان می‌توانند آثار خود را از داخل و خارج کشور به دبیرخانه همایش ارسال کنند.

وی با اشاره به پیشینه برنامه‌ریزی همایش‌های ایران و حقوق بین‌الملل بیان کرد: از سال ۱۳۹۴ در گروه حقوق بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم، سلسله همایش‌هایی در زمینه «ایران و حقوق بین‌الملل» در دو سطح ملی و بین‌المللی و به صورت دوره‌ای متناسب با امکانات و بر حسب اقتضای شرایط، در فواصل مناسب، برنامه‌ریزی شده است.

دبیر همایش ادامه داد: هدف از برگزاری چنین همایش‌هایی این است که از یک سو نگاه ایرانی به مسائل حقوق بین‌الملل را از طریق این همایش‌ها تبیین کنیم و از سوی دیگر مسائل حقوق بین‌الملل مرتبط با ایران را به بحث بگذاریم؛ همچنین سهم و نقشی را که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در عرصه بین‌المللی در شکل‌گیری هنجارهای حقوقی بین‌المللی و در نحوه تحول و تکامل این هنجارها ایفا کند بررسی کنیم.

اولین همایش در سال ۹۵

استاد دانشگاه قم بیان کرد: اولین دوره این همایش‌ها در سال ۱۳۹۵و در سطح ملی با عنوان «ایران و حقوق بین‌الملل؛ صلح و امنیت منطقه‌ای»، طی دو روز در دانشگاه برگزار شد، که مجموعه مقالات آن نیز توسط انتشارات دانشگاه منتشر شده و در دسترس است.

فضائلی یادآوری کرد: دومین همایش از سلسله همایش‌های ایران و حقوق بین‌الملل همایشی بین‌المللی است که با عنوان «حقوق بین‌الملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه غرب آسیا» در مهرماه برگزار خواهد شد، این همایش ابتدا برای سال ۱۳۹۹ برنامه‌ریزی شده بود که با ادامه روند شیوع بیماری کرونا و همچنین با توجه به اینکه شرکت‌کنندگان در این همایش، فرصت بیشتری را جهت ارسال مقالات نیاز داشتند، در شورای سیاستگذاری این همایش، تصمیم گرفته شد تا برگزاری آن به تعویق بیفتد و به این ترتیب زمان برگزاری تغییر کرد و فرصت ارسال مقالات تمدید شد.

استاد حقوق دانشگاه قم، تصریح کرد: موضوع این همایش، معطوف به مسائل منطقه است و این بار، یکی از محورهای همایش دوره قبل را موضوع این همایش قرار دادیم که با تفصیل بیشتری به ویژه با تحولات اخیر به آن پرداخته شود، زیرا در سال‌های اخیر، شاهد حوادث و قضایای جدیدی در منطقه بوده‌ایم، لذا موضوع و محور این دوره همایش به حقوق بین‌الملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه اختصاص یافت.

وی افزود: متاسفانه مخاصمات متعددی در منطقه ما جریان داشته که البته برخی از آنها هم‌اکنون، همچون حضور داعش در سوریه، تقریباً خاتمه یافته است، اما هنوز پیامدهای آن باقی است و ادامه دارد؛ برخی دوباره در حال سر باز کردن است، از جمله وضعیت مخاصمانه افغانستان که اخیراً شاهد فعال شدن آن هستیم، در یمن نیز مخاصمه فعالی را داریم که ابتدا داخلی بوده و سپس با مداخله مسلحانه ائتلاف عربی به رهبری عربستان، بین‌المللی شده است؛ در نهایت نیز به وضعیت فلسطین می‌توان اشاره کرد که هر از چندگاهی، مجدداً شدت پیدا می‌کند.

دغدغه‌مندی حقوقی ایران نسبت به مسائل منطقه 

فضائلی بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت تعیین‌کننده در منطقه حتماً نسبت به این مسائل حساس و دغدغه‌مند است و از جهت حقوق بین‌الملل نیز لازم است این قضایا مورد توجه قرار گیرد، تا چگونگی بهره‌مندی از ظرفیت حقوق بین‌الملل در مواجهه با چالش‌های جاری بیش از پیش تبیین شود.

وی با اشاره به پیش‌نشست‌های برگزار شده در خصوص همایش حقوق بین‌الملل و مخاصمات مسلحانه در منطقه، گفت: پدیده تروریست و به ویژه تروریسم دولتی در منطقه، از مسائل مهم مبتلابه است که بی‌ارتباط با مخاصمات مسلحانه نیست؛ از آنجایی که زمان برگزاری اولین پیش‌نشست‌های همایش با شهادت دکتر فخری‌زاده مصادف شد، موضوع این پیش نشست به تروریسم دولتی و ترور دکتر فخری‌زاده از منظر حقوق بین‌الملل اختصاص پیدا کرد که با سخنرانی اساتیدی از دانشگاه تهران دانشگاه امام صادق(ع) و دانشگاه قم همراه بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم و دبیر همایش ادامه داد: یکی دیگر از این پیش‌نشست‌ها با موضوع فلسطین با محوریت انتقال سفارتخانه ایالات متحده آمریکا به بیت‌المقدس و بحث به رسمیت شناختن حاکمیت رژیم اشغالگر صهیونیستی بر بلندی‌های جولان از سوی ایالات متحده در دوره ترامپ، با مشارکت اساتید داخل و خارج از کشور بود. پیش نشست دیگر به بررسی وضعیت عراق و پیامدهای حقوقی عملیات نظامی امریکا در این کشور به ویژه در ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس با مشارکت اساتیدی از دانشگاه‌های عراق و ایران اختصاص پیدا کرد.

وی بیان کرد: موضوع مخاصمات و وضعیت یمن نیز از موضوعات دیگر این پیش نشست‌ها بود که با حضور اساتیدی از دانشگاه ژنو و دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه مفید قم برگزار شد.

فضائلی با بیان اینکه جنگ غزه نیز از دیگر پیش‌نشست‌های برگزار شده مرتبط با همایش مذکور بوده است، عنوان کرد: این پیش‌نشست‌ها که همچنان ادامه دارد، در واقع هم زمینه تبیین ابعاد مختلف مربوط به محورهای همایش را فراهم می‌کند و هم اینکه می‌تواند الهام بخش پژوهشگران علاقمند به ارائه مقاله مرتبط با مسائل مورد بحث همایش باشد.

دریافت ۴۰ مقاله

فضائلی بیان کرد: همچنین با توجه به اینکه یکی از محورهای همایش حقوق پسامخاصمه است و موضوع حل و فصل اختلافات می‌تواند در این محور مورد توجه قرار گیرد، نشستی هم به بررسی ظرفیت نظام حقوق اسلام در حل و فصل اختلافات بین‌المللی اختصاص داده شد که با شرکت اساتیدی از دانشگاه نوتردام و دانشگاه مفید قم برگزار شد.

وی در رابطه با استقبال صورت گرفته از این همایش، گفت: تاکنون استقبال نسبتاً مناسبی در این زمینه صورت گرفته و قریب ۴۰ مقاله از داخل و خارج کشور دریافت کرده‌ایم، اما به هرحال، شیوع بیماری کرونا و شرایطی که به تبع آن ایجاد شده است، موجب شده تا هنوز آن استقبالی که انتظار می‌رود، انجام نشود؛ که امیدواریم تا زمان مقرر شده، تعداد مقالات ارسالی از داخل و خارج کشور، افزایش یابد و امکان انتخاب بهترین مقالات فراهم شود.