آغاز به‌کارهمایش ملی «بررسی اخلاقی، فقهی و حقوقی درمان ناباروری»
همایش «بررسی اخلاقی فقهی و حقوقی درمان ناباروری» با همکاری جهاد دانشگاهی قم و دانشگاه قم آغاز به کار کرد.
به گزارش واحد خبر روابط عمومی دانشگاه قم، همایش بررسی اخلاقی فقهی و حقوقی درمان ناباروری با محوریت یادبود زنده یاد کاظمی آشتیانی با حضور آیت‌الله محمدحسین فقیهی یزدی، رئیس مؤسسه آموزش عالی اجتهاد، دکتر نوروزی معاون پژوهشی دانشگاه قم، علی حسینی معاون فرهنگی جهاددانشگاهی قم، لیلا ناصرپور معاون پژوهشی جهاددانشگاهی قم و جمعی از اساتید توسط جهاد دانشگاهی واحد استان قم و دانشگاه قم در سالن اندیشه این دانشگاه برگزار شد.
دکتر یعقوب نوروزی، معاون پژوهشی دانشگاه قم در ابتدای این همایش اظهار کرد: در زمینه درمان ناباروری باید به مباحث راهبردی توجه جدی شود و در زمینه درمان ناباروری به مرجعیت علمی برسیم؛ درمان ناباروری بین‌رشته‌ای است و باید به این مهم برای حفظ جوانی جمعیت نیز توجه شود.
وی ادامه داد: در این خصوص می‌توان از ظرفیت مشترک حوزه و دانشگاه بهره برد و انتظار می‌رود که خروجی این همایش به سطح بین‌الملل در دوره‌های بعدی برسد و مرجعیت علمی زبان فارسی را مورد توجه قرار دهد.
ضرورت ایجاد ارتباط سیستماتیک میان فقه و علم پزشکی
دکتر مهدی مصری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم نیز در این نشست عنوان کرد: این مسئله که بین فقه و پزشکی یک ارتباط سیستماتیک برقرار شود بسیار مهم و راهگشا است، باید دانشمندان حوزه‌های مختلف و پزشکان متخصص زنان علم را خوب تشریح کرده و مسائل آن را مطرح کنند، سپس اساتید حوزه آن را از نظر فقهی بررسی کنند.
مصری تصریح کرد: این قبیل مسائل در نشست‌های مختلفی مطرح می‌شود، اما ایراد کار این است که پس از پایان برنامه، این مباحث رها می‌شود، در مسائل درمان ناباروری نیز باید چالش‌های فقهی مطرح و در نهایت به حقوق تبدیل شود.
وی تاکید کرد: خروجی این نوع جلسات باید طوری باشد که متخصصین حقوقی نیز حضور داشته باشند و این‌ها به قواعد حقوقی تبدیل و در مراکز درمان به کار گرفته شود.
فاطمه انصاری استادیار گروه فقه دانشگاه قم نیز در ادامه این جلسه گفت: بین فقها اتفاق نظر وجود دارد که ناباروری بیماری است، درمان بیماری مباح گاهی ضروری است، زیرا درمان ناباروری مطابق غرایز انسانی است که باید به آن توجه شود و الا سبب اضطراب و افسردگی می‌گردد یا باعث عسر و حرج زوجین می‌شود تاجایی که ممکن است بنیان خانواده -این نهاد مهم و کلیدی-از هم بپاشد. از طرفی زاد و ولد از غایات ازدواج است از مصالح ضروری حفظ نسل است پس می‌توان گفت تزاحم امور پیش آمده طبق قاعده اهم و مهم آنچه مصلحت بیشتری دارد را جایز بدانیم یا طبق قاعده اضطرار و ضرورت و عسر و حرج -حتی اگر قائل به حرمت باشیم- موقتا به جهت عروض عناوین ثانویه حکم به اباحه و جواز بدهیم.
انصاری اظهار کرد: ضمن اینکه مسائل دیگر هم همانطور که بعضاً ذکر شد قابل حل است، از جمله مسئله محرمیت که اگر فرزند پسر باشد با صاحب رحم با قیاس اولویت نسبت به مادر رضایی محرم می‌شود و اگر دختر باشد می‌توان او را ذیل آیه «و ربائبکم اللاتی فی حجورکم» محرم شوهر صاحب رحم دانست. البته این مطالب صرفا بازبینی و بررسی اقوال و ادله بوده، اما در این مورد فقها و صاحب نظران باید نظرات اجتهادی بدهند تا بتوان به رأی واحدی رسید و قانونی مدون وضع کرد.
چالش ها و معضلات حوزه درمان ناباروری
سیدمحمد حسینی سورکی، استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم اشاره به چالش‌ها و معضلات حوزه درمان ناباروری، اظهار کرد: به رغم برکات این فناوری‌ها بسیاری از زوجین نعمت فرزند داشتن را تجربه کردند، اما برخی نگرانی‌ها باعث شد که برخی افراد در حوزه درمان ناباروری معتقد شوند که به تعبیر اخلاق ژنتیکی خدایی نکنیم، باید قلمرو تصرف بشری در حوزه طبیعت محدود و شیوه‌های نوین درمانی با بهره‌گیری از دستکاری‌های ژنتیکی محدود و ممنوع شود و این دیدگاهی است که از سوی برخی هواداران اخلاق دینی و متدینین حمایت می‌شود. صرف‌نظر از ترس‌ها و تشکیک‌ها، استفاده از فناروی‌های نوین برای درمان ناباروری، حداقل با اهداف درمانگرایانه و تقیلل آلام زوجین می‌تواند مجاز، موجه، مستحب و مرجح باشد.
وی ادامه داد: از این فناوری‌ها باید با رعایت شرایط و شروطی که ناقض حقوق انسانی و کرامت انسانی نباشد، استفاده کنیم و در واقع راهی برای کاستن آلام بشری باشد؛ بیشترین دغدغه‌ها ناظر به این است که این شیوه‌های درمانی، پیامدها و لوازمی داشته باشد و سبب شود که آینده و افق پیش رو مبهم و کشف نشده باشد.
علی حسینی معاون فرهنگی جهاددانشگاهی قم نیز در این جلسه خاطر نشان کرد: گسترش هم‌افزایی علمی در میان اندیشمندان علوم مختلف (میان رشته‌ای) با هدف پاسخ به مسائل جدید در حوزه درمان ناباروری، ایجاد بستر مناسب جهت تحقیق و بررسی در خصوص مسائل فقهی، حقوقی و اخلاقی مربوط به شیوه‌های درمان ناباروری، بررسی آراء اندیشمندان علوم مختلف در زمینه حل چالش‌های پیشرفت درمان ناباروری و مسائل مربوط به آن از جمله اهداف همایش «بررسی اخلاقی، فقهی و حقوقی در ناباروری» است.
حسینی با اشاره به اینکه ایجاد گفتمان‌سازی جهت تصویب قوانین و مقررات و رویه‌های قضایی، ارزیابی و آسیب‌شناسی رویکرد قوانین و اسناد بالادستی در خصوص افزایش جمعیت از دیگر اهداف برگزاری این همایش است.