مدیر گروه پژوهشی «لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند»:
ایجاد گروه پژوهشی«لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند» در دانشگاه قم/انقلاب صنعتی چهارم مجموعه‌ای از فناوری‌های دگرگون‌کننده است/ بهره‌گیری از فناوری‌های صنعت ۴.۰ یک ضرورت است
مصاحبه با دکتر محمد یاوری عضو هیأت علمی گروه مهندسی مکانیک و صنایع دانشگاه قم در خصوص انقلاب صنعتی چهارم و اهداف گروه پژوهشی «لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند» را می‌خوانید.
مصاحبه با دکتر محمد یاوری عضو هیأت علمی گروه مهندسی مکانیک و صنایع دانشگاه قم و مدیر گروه پژوهشی «لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند»، در خصوص انقلاب صنعتی چهارم و اهداف گروه پژوهشی «لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند» را می‌خوانید.
همان‌طور که می‌دانید این مصاحبه در خصوص ایجاد گروه پژوهشی جدید «لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند» است که از جمله گروه های فناور نیز است، ابتدا یک معرفی در خصوص گروه و خاستگاه ایجاد آن داشته باشید.
جهان وارد چهارمین انقلاب صنعتی شده است که در آن شاهد پیدایش صنایع تولیدی و زنجیره‌های تأمین هوشمند هستیم، انقلاب صنعتی چهارم مجموعه‌ای از فناوری‌های دگرگون‌کننده است که پارادایم‌های تولید و عرضه کالا و خدمات را دچار تغییرات اساسی کرده‌اند؛ داده‌های کلان، اینترنت اشیاء، ماشین‌های خودران، چاپگرهای سه‌بعدی، سیستم‌های سایبری- فیزیکی، هوش مصنوعی و محاسبات ابری نمونه هایی از این فناوری ها هستند، این فناوری ها قابلیت های جدیدی برای زنجیره های تأمین فراهم کرده اند، در شرکت ها و زنجیره های تأمینی که صنعت ۴.۰ را پیاده سازی کرده اند افزایش ظرفیت تولید و کاهش تلفات مواد، بهبود خدمات مشتری و زمان تحویل، دستیابی به رضایت بیشتر کارکنان و کاهش اثرات زیست‌محیطی آن‌ها رخ داده است، زمینه فعالیت این گروه پژوهشی مطالعه و به‌کارگیری فناوری های انقلاب صنعتی چهارم در زنجیره های تأمین و لجستیک است که تحت عنوان لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند شناخته می شود، اکنون این گروه در دانشکده فنی و مهندسی مستقر و فعال است.
منظور از صنعت چهار چیست؟
از ابتدای قرن نوزدهم تاکنون صنعت سه انقلاب را پشت سر گذاشته و وارد چهارمین انقلاب شده است که در هر کدام از آن‌ها یک فناوری دگرگون کننده رخ داده است؛ انقلاب صنعتی اول مربوط به بکارگیری نیروی بخار در انتهای قرن هجدهم میلادی است، فناوری خط مونتاژ و تولید انبوه ویژگی اصلی انقلاب صنعتی دوم بود که در دهه های ابتدای قرن بیستم فراگیر شد، به دنبال آن حدود سال ۱۹۷۰ میلادی با بهره گیری از فناوری اطلاعات اتوماسیون تولید به صورت جدی ارتقا یافت و صنعت وارد عصر تازه ای شد. انقلاب صنعت چهارم که به صنعت ۴.۰ نیز شناخته می شود مربوط به‌کارگیری از مجموعه ای از فناوری های دگرگون کننده جدید است، دلیل اینکه آن‌ها «انقلاب‌های صنعتی» نامیده میشوند این است که فناوری آن‌ها صرفاً موجب بهبود مختصری در بهره‌وری و کارایی نشد بلکه کاملاً انقلابی در نحوه تولید کالاها و نحوه انجام کارها ایجاد کرد، متأسفانه بیشتر صنایع ما در عصر تیلوریسم مربوط به انقلاب صنعتی دوم مانده اند و موضوعاتی مانند بالانس خط و مطالعه کار و زمان و مدیریت هزینه ها مباحثی هستند که در چند دهه ابتدایی قرن بیستم مسئله اصلی صنعت در دنیا بوده و راهکارهایی بلوغ یافته ای هم برای آن ارائه شده است ولی ما همچنان مشکلاتی جدی در این موضوعات در صنایع مختلف داریم. با این حال، خوشبختانه برای ورود به صنعت چهار لزومی به طی تمامی انقلاب های صنعتی قبلی نیست و بخش صنایع و بخش خدمات می توانند با بهره گیری از فناوری های صنعت ۴.۰ به این انقلاب پرش کنند.
ضرورت ایجاد این گروه پژوهشی چه چیزی بوده است؟
فناوری های صنعت ۴.۰ فناوری های دگرگون کننده نامیده می شوند به این دلیل که پارادایم ها و الگوهای تولید و عرضه و تصمیم گیری را کاملاً دگرگون خواهند کرد، تنها صحبت از این نیست که استفاده از این فناوری ها چه منافعی را به همراه دارد بلکه به‌کارگیری این فناوری ها اجتناب ناپذیر است و موج بلندی دارند که در حال درنوردیدن صنایع مختلف دنیا است، به عبارتی دیگر دگرگونی قطعی است و این یک انتخاب نیست، از این‌رو ایجاد گروه های پژوهشی درزمینه بهره گیری از فناوری های صنعت ۴.۰ یک ضرورت است.
چه فعالیت هایی انجام شده و چه فعالیت هایی را پیش رو دارید؟
مجموعه ای از فعالیت های آموزشی برای دانشجویان و به ویژه شرکت ها و سازمان ها در قالب برگزاری همایش ها و دوره های آموزشی در حال تدوین و برگزاری است، همچنین در این راستا وب سایت گروه در حال نهایی سازی است که یکی از کارکردهای آن ارائه مطالب آموزشی در زمینه لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند است. فعالیت های آموزشی مذکور مسیری برای ارتباط با صنایع به منظور پیاده سازی زنجیره های هوشمند در آن‌ها خواهد بود، به عبارتی دیگر فعالیت اصلی این گروه بر روی ارتباط با صنایع و هوشمندسازی زنجیره های تأمین تأکید دارد. دسته دوم فعالیت های گروه بر تعریف و توسعه فناورانه سیستم های هوشمند برای زنجیره های تأمین استوار است.
کاری که در گروه پژوهشی در حال انجام است ارتباطی با دانشگاه های نسل چهارم و پنجم دارد؟
بله کاملاً؛ یک طرح فناورانه در این گروه در حوزه زنجیره تأمین هوشمند و انقلاب صنعتی چهارم در حال انجام است که در پاسخگویی به نیاز صنعت تعریف شده است، که هم‌راستا با حرکت دانشگاه به نسل چهارم دانشگاه ها است. از سوی دیگر در طرح های پژوهشی این گروه در قالب پایان نامه ها و رساله هایی که تعریف شده اند ملاحظات زیست-محیطی و اجتماعی مورد توجه جدی قرار دارد.
لطفاً توضیح بیشتری در خصوص این طرح فناورانه بدهید.
این طرح فناورانه به نیاز بسیاری از صنایع و سازمان ها برای تصمیم گیری لحظه ای در اثر تغییرات مداوم پارامترها و داده ها کمک می کند، سازمان ها و زنجیره های تأمین در گذشته با مشکل ثبت و در دسترس بودن داده ها روبرو بودند اما اکنون به کمک فناوری های جدید جریانی دائمی از داده ها دارند که باید در تصمیم گیری ها بتوان از این داده ها بیشترین بهره را برد، با کمک یک سیستم هوشمند امکان تصمیم گیری آنی نیز فراهم شود که به تازگی شرکت های معدودی در دنیا سیستم های هوشمندی به این منظور ارائه کرده اند، این سیستم هوشمند کاربردهای بسیار متنوعی در صنایع و زمینه های مختلف مانند فروشگاه های آنلاین، فروشگاه های زنجیره ای، کنترل ترافیک، شبکه اورژانس و استقرار و اعزام آمبولانس و ... دارد.
سخن پایانی
گروه پژوهشی «لجستیک و زنجیره تأمین هوشمند» گروهی پیشرو در این عرصه است و البته در ابتدای مسیر خود قرار دارد، سرعت رشد فناوری های صنعت ۴.۰ بسیار بالا است و ضروری است که دانشگاه پشتیبانی کافی و سریع برای پیشبرد اهداف تعریف شده گروه داشته باشد، در پایان لازم می دانم از همکاری آقایان دکتر قاسم مختاری و دکتر علی سیاح در این گروه سپاسگزاری نمایم.