به گزارش واحد خبر روابط عمومی دانشگاه قم، حجت الاسلام دکتر مسعود آذربایجانی استاد گروه روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در دومین روز اجلاس بین‌المللی مدیران مراکز پژوهشی در حوزه مطالعات اسلامی که در تالار شیخ مفید دانشگاه قم با موضوع سبک زندگی زن و خانواده برگزار شد، عنوان کرد: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه یک مرکز پژوهشی دولتی است این پژوهشگاه دارای ۳ پژوهشکده و ۱۲ گروه علمی و ۵۵ نفر عضو هیئت علمی در گروه‌های علوم انسانی علوم اجتماعی و اسلامی است ۲ هزار و ۷۰۰ مورد کتاب تألیف شده دارد که برخی از آن‌ها به زبان‌های مختلف ترجمه شده است.

وی افزود: ما در این پژوهشگاه موفق شده‌ایم یک رشته دانشگاهی را تحت عنوان روان‌شناسی اسلامی در مقطع کارشناسی کارشناسی ارشد تدوین کنیم که در سایت وزارت علوم هم به ثبت رسیده و در برخی دانشگاه‌ها اجرا می‌شود. در اهداف آموزش عالی این رشته علاوه‌بر انتقال هنجار، ارزش‌ها و باورها به نسل جدید می‌توان به گسترش کاربرد در بازاریابی دانش، فراهم آوردن زمینه خلاقیت و مهارت‌آموزی و معنا بخشیدن به امور برای رسیدن به زندگی بهتر و متعالی اشاره کرد.

حجت الاسلام آذربایجانی نقش دین در تأمین اهداف فوق را تأکید بر عقلانیت، یادگیری و اهمیت دانش، توجه زیاد به ارزش‌های اخلاقی، خدمت به بشریت و همنوعان، معنا بخشیدن به زندگی و هدایت از تاریکی به نور با استفاده از معنویت و ارتباط با خدا، آموزه‌های اسلامی شامل اصول پایه در علوم انسانی به‌ویژه روان‌شناسی برشمرد.

این استاد دانشگاه در خصوص پیشینه قابل‌توجهی که در روان‌شناسی اسلامی وجود دارد ۲ رویکرد را مورد بحث قرارداد و گفت: رویکرد اول، رویکرد روایی قرآن و حدیث با اشاره به مباحث معناشناسی روح و عقل، توانمندی یا ضعف روانی_معنوی انسان، اصول سبک زندگی و غیره و  رویکرد دوم، رویکرد عقلانی_تجربی با اشاره به موضوعات خودشناسی، ترسیم شخصیت در قالب الگوی شناختی، عاطفی، معنوی،  درمان روانی، سلامت و درجات کمال، بیماری‌ها، معنا و هدف زندگی و روان‌شناسی است.

 وی بیان کرد: در قرن اخیر روان‌شناسی اسلامی پویایی خوبی پیدا کرده و در ۴ دوره‌ی آماده‌سازی، پالایش، مقایسه و تأسیس که از سال 2000میلادی تا کنون را شامل می‌شود و در آن شاهد ارائه نظریات اسلامی بوده‌ایم و مراحل تکامل خود را طی کرده‌است برنامه‌های آموزشی این رشته‌های آکادمیک در ۱۰ عنوان رشته و با اهداف مشخصی دنبال می‌شود که عبارتند از ارائه یک رشته ناب و اختصاصی در روان‌شناسی اسلامی، معرفی دیدگاه اسلام در حوزه مسائل روان‌شناختی انسان، ایجاد بستری برای تربیت مدرسان و پژوهشگران در زمینه روان‌شناسی اسلامی، توسعه دانش روان‌شناسی با گرایش اسلامی، ارزش‌های اخلاقی و دیدگاه معنوی، فراهم آوردن زمینه‌های لازم تحقیق برای پژوهشگران این حوزه، فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای توسعه روش‌شناسی در روان‌شناسی اسلامی، به‌کارگیری نتایج و دستاوردهای تحقیقات روان‌شناسی اسلامی با توجه به نیاز جوامع اسلامی و برای سایر همنوعان.

حجت الاسلام آذربایجانی تصریح کرد: دوره روان‌شناسی اسلامی شامل ۳۲ واحد است که  دانشجویان در۴ ترم آموزشی را می‌گذرانند و سپس در سطح پژوهشی پایان‌نامه خود را تکمیل می‌کنند و در کنکور ورودی شرط موفقیت در دروس تخصصی زبان عربی روش‌های فهم قرآن و حدیث، روان‌شناسی فلسفی، آموزه‌های روان‌شناسی در قرآن و حدیث و فلسفه روان‌شناسی توضیح داد.

این استاد حوزه در ادامه سرفصل‌های درسی تخصصی و انتخابی روان‌شناسی اسلامی را توضیح داد و گفت:  برخی از نتایجی که از این رشته تحت عنوان روان‌شناسی اسلامی می‌توان به آن دست یافت تبادل نظر و تبادل تجربیات موفق در زمینه روان‌شناسی اسلامی، برگزاری کنفرانس‌های حضوری به‌صورت دوره‌ای برای مشاهده تجربیات موفق و انتقال آن به کشورهای دیگر، توجه بیشتر به نظریه‌پردازی و مدل‌سازی در مسائل و مشکلات روان‌شناسی اسلامی و روش‌شناسی متمایز روان‌شناسی اسلامی، توسعه و گسترش انجمن‌های بین‌المللی روان‌شناسی اسلامی برای تسهیل فعالیت‌های مشترک، تهیه و تدوین و گسترش منابع و کتب درسی لازم برای مباحث رشته روان‌شناسی اسلامی و گرایش‌های آن در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا و نادیده گرفتن اختلافات قومی مذهبی نژادی و جنسیتی برای تشکیل امت اسلامی است.

 

در ادامه این پنل دکتر ثناءالله رئیس گروه مطالعات اسلامی دانشگاه بنگلادش، دکتر حیدر تمیمی استاد دانشگاه بغداد و دکتر شهزادی پاکیزه رئیس دپارتمان مطالعات اسلامی دانشگاه زنان فاطمه جناح پاکستان به ارائه نظرات خود پرداختند.

حجت‌الاسلام محمد رضا سالاری نیز در این پنل با تاکید بر جایگاه زنان در خانواده، عامل ارتقاء و سالم نگه‌داشتن زن را خانواده دانست و خاطر نشان کرد: در ایران بعد از انقلاب تحقیقات درباره خانواده شروع شده و نظام‌واره‌ی خانواده از قرآن اقتباس شد و در نهایت کارآمدی خانواده‌ها و سلامت آن‌ها در ایران مورد بررسی ویژه قرار گرفت.

وی همچنین با اشاره به مهارت‌هایی که می‌تواند خانواده را ارتقا دهد، خانواده درمانی و مشاوره خانواده را هم از نکات مهم دانسته و اظهار کرد: در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به جنبه‌های مختلف مسئله خانواده پرداخته می‌شود.

دکتر حبیب زاده عضو هیئت علمی دانشگاه قم نیز در ادامه عنوان کرد: گروه روانشناسی با رویکرد اسلامی در دانشگاه قم فعالیت خوبی داشته و آمادگی برای همکاری با سایر کشورها را دارد در گروه تعلیم و تربیت دانشگاه قم قدمتی ۲۰ ساله دارد و خوشبختانه در طول این ۲۰ سال موفق به پرورش دانشجویان بسیار خوبی شده و مطالعات خوبی نیز در این حوزه‌ها انجام گرفته و محورهایی در حوزه سبک زندگی اسلامی و مطالعات خانواده بررسی شده و زمینه همکاری در این خصوص با سایر کشورها فراهم شده است.