به گزارش واحد خبر روابط عمومی دانشگاه قم به نقل از ایسنا، دکتر مهدی محمدی عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه قم همزمان با روز کتاب و کتابخوانی، عنوان کرد: با توجه به ساختار جامعه و عملکرد گروه‌ها و نهادها نمی‌توان گفت افراد جامعه ما از کتابخوانی فاصله گرفتند، بلکه با وجود پیشرفت و توسعه تکنولوژی شیوه انتقال اطلاعات تغییر پیدا کرده است، اساتید و دانشجویان و پژوهشگران ما همچنان به مطالعه و تحقیق مشغول هستند لذا فقط شیوه دریافت اطلاعات آن‌ها دچار تغییرات شده است.

سرپرست روابط عمومی دانشگاه قم با اشاره به تحولات رسانه‌ای در سال‌های اخیر، گفت: در مقاله‌ای این نکته مطرح شده بود همانطور که ماده و انرژی از صورتی به صورت دیگر تبدیل می‌شود شکل انتقال اطلاعات هم تغییر پیدا می‌کند. جامعه ما در حال رشد است و این رشد با فاصله از مطالعه و کتابخوانی امکان پذیر نیست، بنابراین شیوه مطالعه تغییر پیدا کرده است.

این استاد دانشگاه قم ادامه داد: تحولاتی که رادیو توانست در حد ۵۰ سال ایحاد کند، همان تحولات و نقش‌آفرینی را تلویزیون در ۳۵ سال و اینترنت در ۱۰سال توانست بر زندگی ما به وجود بیاورد، در آینده با حضور هوش مصنوعی این تحولات در مدت زمان کمتری تحقق پیدا کند. تغییر شکل انتقال اطلاعات از الزامات جامعه کنونی به واسطه دستاوردهای تحولات فناوری است.

وی گفت: بر اساس تحقیق از استادی که به کتابخانه‌ها مراجعه می‌کردند، ۶۰ درصد مراجعه آن‌ها به کتابخانه‌ها برای دریافت آخرین نشریات و مجلات  بود اما در حال حاضر مجلات و مقالات در بستر اینترنت در اختیار مراجعه کننده قرار دارد و افراد را از مراجعه به کتابخانه بی‌نیاز کرده است.

تغییر سبک مطالعاتی نتیجه پیشرفت علم

دکتر محمدی با اشاره به تغییر سبک زندگی ناشی از پیشرفت علم، گفت: پیشرفت علم منجر به تغییر در سبک مطالعاتی شده است، دانشجویان گذشته بیشتر زمان مطالعاتی خود را در کتابخانه اختصاص می‌دادند، اما در حال حاضر دانشجویان با مراجعه به کتابخانه‌های مجازی مطالعه خود را پیش ببرند.

وی یادآور شد: تحولات علم سنجی نشان می‌دهد که رشته‌های علمی دو دسته هستند؛ رشته‌های مقاله محور و رشته‌های کتاب محور، لذا وقتی مقالات به راحتی در فضای مجازی در دسترس هستند نیاز به مراجعه به کتابخانه‌ها کاهش پیدا می‌کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه قم، در مورد میزان یادگیری کودکان گفت: در تحقیقی که در مورد میزان مطالعه کودکان صورت گرفت، ۸۶ درصد از آن‌ها علاقه‌مند به کتابخوانی بوده‌اند؛ اما ۴۸ درصد این نکته را بیان کرده بودند که کسی آن‌ها را تشویق به مطالعه نمی‌کند؛ این تحقیق نشان داده بود والدین ۲۱ درصد، معلمان ۲۲ درصد و مربیان پرورشی ۵ درصد و کتابدارها ۱ درصد کودکان را به مطالعه تشویق می‌کنند.

دکتر محمدی با بیان اینکه کتابخانه‌های آموزشگاهی در مدارس فعال نیست، اظهار کرد: اگر می‌بینیم که کودکان ما کمتر به مطالعه تمایل دارند باید مشکل را در خودمان به عنوان والدین، معلم و مربی و نهاد آموزشی دنبال کنیم.

وی اشاره کرد: والدین همانگونه که برای نیازهای متفاوت فرزند خود زمان و هزینه صرف می‌کنند در خصوص کتاب و کتابخوانی هم باید کودکان را تشویق و آن‌ها را با کتاب آشنا کنند؛ معرفی کتاب به کودکان تاثیر بسزایی بر زندگی آن‌ها خواهد گذاشت.

کتاب و کتابخوانی در جامعه نه کمتر بلکه آسان‌تر شده است

دکتر محمدی گفت: کتاب و کتابخوانی در جامعه کمتر نشده است گوشی‌های هوشمند دسترسی به اطلاعات کتاب را آسان کرده است و امکان دسترسی به اطلاعات در همه جا و هر زمانی را برای ما فراهم و احساس نیاز به مراجعه کتابخانه را کاهش داده است.

این استاد دانشگاه تماشای فیلم را ابزار انتقال اطلاعات دانست و گفت: تماشای فیلم‌ها می‌تواند نوعی مطالعه وکسب اطلاعات باشد؛ به عنوان مثال در تحقیق از کودکان و نوجوان در مورد میزان آشنایی آن‌ها با حضرت علی(ع) نشان داد که بعد از پخش فیلم امام علی(ع) میزان آگاهی آن‌ها بیشتر شده بود و این نشان از این است که راه‌های متفاوتی جهت کسب اطلاعات وجود دارد.

جایی که کتابخانه به وظایف خود درست عمل کند بزهکاری کمتر می‌شود

وی افزود: شیوه انتقال اطلاعات در هر رسانه رادیو، تلویزیون، کتاب و اینترنت متفاوت است اما باید به این نکته توجه کنیم دیدن یک صحنه از یک فیلم در لحظه قابل عبور است اما مطالعه کتاب عمیق است و درگیری حواس‌های مختلف در آن محسوس است.

دکتر محمدی با اشاره به نقش کتاب‌های صوتی گفت: امروزه ورود کتاب‌های صوتی به زندگی ما مطالعه را آسان کرده است، اما طبق نظر روانشناسان ۷۵ درصد یادگیری مطالب از مشاهده کردن به دست می‌آید و تنها ۱۳ درصد آن به شنوایی اختصاص دارد؛ در نتیجه تاثیر مطالعه با حواس دیداری بسیار بیشتر است.

این عضو هیات علمی دانشگاه، عنوان کرد: معلمانی که آموزش خود را با ابزارهای دیداری انجام می‌دهند، یادگیری دانش آموزان بسیار بالاتر از دانش آموزانی است که مطالب درسی را فقط از حواس شنوایی دریافت کرده‌اند؛ ترکیب حواس بینایی و شنوایی در یادگیری مطالب بسیار موثر است.

دکتر محمدی اصل کمترین کوشش را مورد توجه قرار داد و گفت: اصل کمترین کوشش به این معنا است که افراد تمایل دارند با کمترین تلاش و کوشش بهترین بازدهی را داشته باشند؛ با ورود رسانه‌های نو ظهور و با وجود سهولت دسترسی به آن‌ها تمایل به کسب اطلاعات از این قبیل رسانه‌ها بیشتر شده است.

ضرورت تعادل فضای مجازی و کتابخوانی

وی تعادل را میان فضای مجازی و کتاب لازم دانست و گفت: میان فضای مجازی و کتابخوانی باید تعادلی برقرار باشد، این دو رسانه در کنار هم کامل می‌شوند. با سرمایه گذاری در بخش کتابخوانی و کتاب و جذابیت بخشیدن به آن تعادل میان آن‌ها ایجاد می‌شود و مخاطب مخصوصا نسل جوان بتواند به آن روی آورد.

دکتر محمدی در پایان بیان کرد: یک کتابدار زمانی می‌تواند به وظیفه خود به طور عالی عمل کند که خود یک کتابخوان خوب باشد، زمانی که کتابدار کتابی را مطالعه کرده باشد، می‌تواند معرف خوبی برای آن کتاب باشد.