به گزارش روابط عمومی دانشگاه​​، نشست معرفی و نقد کتاب «روش‌های تفسیری»، تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا مؤدب، عضو هیئت علمی دانشگاه قم و محمدرضا عزتی فردویی، مدرس دانشگاه قم، امروز دوشنبه یکم آذر با سخنرانی مؤلفان و همچنین محسن قاسم‌پور، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی تجری، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا مؤدب با اشاره به انگیزه‌های تألیف کتاب، بیان کرد: مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور مسئولیت آموزش و پژوهش در سطح عالی در وزارت علوم را برعهده دارد و با مدیریت خود در طول این سال‌ها تلاش کرده است تا برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها را بازبینی کند.

وی تصریح کرد: این مرکز در آغاز کار خود برنامه‌های مقطع کارشناسی علوم قرآن و حدیث را بازنگری کرد و پس از مطالعات فراوان استادان، برنامه‌های پیشین که بیش از ۱۰ برنامه بود تجمیع و به عنوان برنامه جدید حوزه مطالعات کارشناسی تصویب شد. این برنامه صد واحد مشترک و شش مجموعه اختیاری داشت که مجموعاً سی‌وپنج واحد بود. دانشگاه‌ها در ابتدا بخش مطالعات قرآن را برعهده داشتند. به همین دلیل، مرکز درصدد برآمد که ابتدا برای این برنامه سرفصل تعیین کند. در مرحله بعد بنا شد برای این دوره‌ای که بازنگری‌شده است متن درسی نگاشته شود.

این استاد دانشگاه افزود: مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور با مشارکت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، که از مجموعه‌های با سابقه است و دانشگاه قم و دانشگاه قرآن و حدیث درصدد برآمدند که متون درسی این برنامه بازنگری‌شده را تدوین کنند. یکی از درس‌ها روش‌های تفسیری بود که طی یک طرح پژوهشی به بنده واگذار شد و توفیق داشتم که به همراه آقای دکتر محمدرضا عزتی، مدرس دانشگاه قم، آن را تدوین کنم. به همین دلیل فرصت یک ساله‌ای تعیین شد. سپس روی آثاری که در حوزه روش‌های تفسیری نوشته شده‌اند و در جامعه علمی ارزشمندند مطالعات خاصی صورت گرفت که چقدر با سرفصل‌های جدید هماهنگ‌اند. در نهایت با تدبیر سرفصل جدیدی که تنظیم شده بود کتاب مورد نظر تدوین شد.

مروری بر کتاب روش‌های تفسیری

مؤدب بیان کرد: این کتاب شانزده درس دارد که متشکل از کلیات یک و دو است و سپس به روش‌ها و گرایش‌ها پرداخته‌ایم. ابتدا به روش تفسیر قرآن به قرآن اشاره شده و این روش تفسیر و آثار اهل بیت(ع) و صحابه و تابعین  بررسی شده است. سپس به روش تفسیری روایی و آثار اهل بیت(ع) و صحابه و تابعین پرداختیم و در درس نهم به سومین روش که روش عقلی بود پرداخته شده است. این روش هم در قرآن و آثار اهل بیت(ع) و صحابه و تابعین  مطالعه شده است. سپس موضوع گرایش‌های تفسیری در درس‌های دوازدهم، سیزدهم، چهاردهم، پانزدهم و شانزدهم بحث شده و گرایش‌های مختلف بیان شده است.

این استاد دانشگاه به نقاط تمایز آن با دیگر کتبی که در این باره تألیف شده است اشاره کرد و گفت: این کتاب براساس سرفصل جدید تنظیم و نیز به عنوان متن درسی با کمک چند مرکز علمی تدوین شده و برای دانشگا‌هیان قابل استفاده است و چندین بار هم چاپ شده است. در حوزه روش‌های تفسیری می‌توان نخستین اثر را به مرحوم عمید زنجانی اختصاص داد. بعد آیت‌الله معرفت «التفسیر و المفسرون» را نوشته‌اند و سپس شاگردانشان مانند علوی‌مهر، بابایی و ... در مورد روش‌های تفسیری با عنوان روش‌ها یا مکاتب تفسیری کتاب‌های ارزشمندی را نگاشته‌اند که هرکدام حاصل کوشش ماه‌ها مطالعات علمی است.

نقاط قوت اثر

مؤدب تصریح کرد: امتیاز اثر این است که براساس سرفصل بازنگری جدید است و سرفصل جدید حاصل مطالعه جمعی از محققان بود. امتیاز دوم، درسنامه ‌بودن کتاب است که برای هر موضوع درسی به مطالب مختلفی اشاره شده است؛ یعنی مقدمات و اهداف درس مورد توجه قرار گرفته و در پایان چکیده درس و منابع برای مطالعات بیشتر تنظیم شده است.

وی به نظام آموزشی آلمان اشاره کرد و گفت: چندی قبل با یکی از اساتیدی که در آلمان هستند صحبت ‌کردم. به من ‌گفتند که در آلمان دانشجوی کارشناسی باید هفتاد صفحه نوشتار ارائه کند، اما این رویه در دانشگاه‌های ما وجود ندارد و دانشجوی کارشناسی در مقطع پایه است. در واقع یکی از امتیازات اثر این است که امکان پرداختن به پژوهش را برای دانشجویان کارشناسی فراهم می‌کند.

در بخش دیگری از این نشست، محمدرضا عزتی فردویی، دیگر مؤلف کتاب، بیان کرد: مطالب کلی و لازم را آقای دکتر مؤدب بیان کردند ارزیابی‌ها و داوری‌های آقای دکتر بابایی برای بنده بسیار جالب بود، زیرا خیلی دقیق و با نکته‌سنجی کتاب را خوانده‌اند و حتی دکتر مؤدب با دکتر بابایی اختلاف‌نظرهایی داشتند، اما توانستیم به دیدگاه واحدی برسیم.

وی در پایان گفت: یکی از امتیازات کتاب این است که تلاش‌ کرده‌ایم شواهد قرآنی و تفسیری برای سرفصل‌ها و موضوعات مختلف ارائه شود، اما در برخی موارد شاید محذوریت‌هایی که در حجم کتاب داشتیم موجب شده از نسخه اولیه کتاب فاصله بگیریم تا کتاب مورد قبول وزارتخانه و مراکز مربوط قرار بگیرد.